Các loại hạt giống khác nhau thì có sự khác biệt trong kỷ thuật gieo khác nhau, tuy nhiên các chủng loại hạt quá đa dạng, chúng ta cũng ko thể áp dụng cầu kỳ các cách gieo hạt cho từng loại được mà chỉ chọn ra cách phổ biến nhất, đơn giản nhất mà làm thôi.

        Thực sự thì việc gieo hạt rất đơn giản đối với người có kinh nghiệm, sau đây mình xin tóm tắt các bước gieo hạt như sau:

1. Chuẩn bị vật dụng - chất trồng:

-Chậu nhỏ (hoặc chậu to nếu sau này không muốn thay chậu nữa) hoặc khay ươm nếu gieo số lượng nhiều. Dù bạn dự tính trồng thẳng trong chậu hoặc sẽ chuyển xuống đất trồng thì cũng nên uơm hạt trong chậu trước vì dễ quản lí đô ẩm, sâu bệnh, dinh dưỡng...

-Thuốc trừ nấm.

-Đất sạch giàu dinh dưỡng + vỏ thóc hoặc perlite (đá núi lửa) hoặc cám dừa... Thông thường tỷ lệ phổ biến như sau:

Đất sạch - vỏ thóc (hoặc perlite) = 7 : 3

Ở đây chúng ta không quá chú trọng về pH vì dù có muốn chú trọng cũng không thể điều chỉnh được, vả lại đất sạch cũng đã có độ pH thích hợp cho đại đa số các loại hạt rồi.

2. Tiến hành gieo hạt:

-Chất trồng sau khi trộn đều, chúng ta cho vào chậu hoặc khay uơm.

-Tưới đẫm chất trồng.

-Phun thuốc trừ nấm lên mặt chất trồng (bước này rất quan trọng), tốt nhất phun liên tục 2-3 lần để thuốc thấm xuống sâu hơn.

-Ngâm hạt: đối với các loại hạt có vỏ mỏng (như cà, ớt...) có thể ngâm bằng nước lạnh khoảng 3-5 tiếng. Đối với các loại hạt có vỏ dày (như các loại đậu) thì nên ngâm bằng nước ấm (nguyên tắc pha nước 7 lạnh 3 nóng) ngâm 1 đêm cho vỏ hạt nở ra rồi hãy tiến hành gieo (cho nên bước này phải thực hiện có kế hoạch và làm trước các bước chuẩn bị).

*Chú ý: Đối với các loại hạt khó nảy mầm như các loại huơng thảo, oải huơng thì khuyến khích sử dụng GA3 (chất kích thích nẩy mầm) để tăng tỷ lệ nẩy mầm cao nhất!

-Gieo hạt: nguyên tắc gieo hạt là chôn hạt với độ sâu bằng 2-3 lần đường kính của hạt. Đối với các loại hạt rất nhỏ, thì chúng ta gieo trực tiếp trên mặt đất ẩm, sau đó phun suơng cho hạt bám vào chất trồng là được. Đối với hạt to hơn thì nên chôn sâu khoảng 1-2cm (chú ý ko nén chặt đất sau khi chôn hạt).

-Sau khi gieo hạt xong nên phun suơng lên bề mặt vài lần để đất và hạt tiếp xúc với nhau.

-Đặc biết đối với các hạt xứ lạnh, sau khi gieo hạt nên xử dụng màng thực phẩm, hay tấm kiếng đậy lại chậu hoặc khay uơm để tăng độ ẩm, giúp hạt nảy mầm nhanh hơn. Các loại hạt xứ nóng không cần thực hiện bước này.


3. Chăm sóc sau khi gieo hạt:

-Nhiệt độ: tùy loại mà hạt cần nhiệt độ khác nhau để nẩy mầm, tuy nhiên dao động từ khoảng 20-25oC thích hợp cho đại đa số hạt. Không cần quá chú trọng đến vấn đề này vì chỉ cần che lưới là ổn rồi.

-Độ ẩm của đất trồng: chú ý luôn đảm bảo độ ẩm cho đất, không được để đất bị khô. Bao lâu phun 1 lần thì phụ thuộc vào nhiều yếu tố nơi gieo hạt (nhiệt độ, sức gió...), vấn đề này đòi hỏi bạn phải có kinh nghiệm và quan sát thường xuyên.

-Đặt chậu hoặc khay uơm ở nơi có ánh sáng khuyếch tán (che lưới lan màu đen loại 50%), vì hạt cần ánh sáng để nẩy mầm, nhưng nếu cường độ quá mạnh sẽ đốt cháy hạt và làm khô chất trồng nhanh chóng. Cũng có 1 số ít (rất ít) loại cần gieo hạt trong bóng tối.

-Thay chậu hoặc chuyển vào đất trồng: khi cây con đã lớn đến mức độ nào đó (thân đủ cứng cáp, rễ mạnh...), chúng ta có thể chuyển qua chậu to hơn hoặc chuyển xuống đất trồng trực tiếp. Nếu trước đó đã gieo hạt trong chậu to thì có thể trồng tiếp mà không cần sang chậu. Chú ý bón lót phân hữu cơ vào đất trồng.

-Bón phân: đối với cây con, hệ rễ vẫn chưa đủ mạnh để hấp thụ phân có nồng độ cao, cho nên việc dùng phân bón lá là thích hợp nhất. Thông thường chỉ nên tưới phân bón lá bằng 1/2 hoặc 2/3 nồng độ trên bao bì hướng dẫn.

-Sâu bệnh: giai đoạn cây con phải chú ý quan sát thường xuyên vì rất dễ bị sâu ăn lá tấn công, ta nên phun ngừa thuốc trừ nấm, trừ sâu (dạng vi sinh) 1 tuần 1 lần. Ngoài ra cũng chú ý đất trồng không được để úng tránh cây bị thối.

KĨ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC HOA CÚC  ;

1. Chọn đất trồng và làm đất.

Chọn đất trồng Cúc có bộ rễ chùm ăn ngang, chủ yếu tầng đất nông, từ 5-20cm, có rất nhiều rễ phụ. Bộ rễ phát triển mạnh nên đất thích hợp cho Cúc là đất thịt nhẹ, tơi xốp, đặc biệt là đất phù sa mới, bề mặt bằng phẳng, thoát nước tốt, có nguồn nước tưới không bị ô nhiễm. Độ pH phù hợp trên đất trồng Cúc từ 6 -6,5.

Nếu trồng Cúc trên đất trũng, ẩm thấp, bí, đất chua, dẫn tới thiếu oxy và ảnh hưởng tới hoạt động của các vi sinh vậy trong đất, quá trình phân giải chất hữu cơ chậm thì bộ rễ kém phát triển. Điều này ảnh hưởng tới việc hút dinh dưỡng của cây, dẫn đến hiện tượng cây còi cọc, lá úa vàng, sinh trưởng phát triển kém.

Để quy hoạch phát triển vùng trồng Cúc chuyên canh lớn, cần lựa chọn những cánh đồng rộng >50 ha, cao ráo, gần trục đường giao thông chính, hoặc gần điểm tiêu thụ (đô thị, sân bay, bến cảng...). Có nguồn đất và nguồn nước không bị ô nhiễm, tiện cho việc đầu tư cơ sở hạ tầng (thủy lợi, giao thông nội đồng, kho lạnh xử lý, bảo quản, đóng gói). Mỗi một hộ gia đình phải có được ít nhất 2.000 m² để tiện lợi cho công tác áp dụng cơ giới và các biện pháp kỹ thuật tiên tiến. Nếu trồng ở quy mô nhỏ, mang tính tự cung tự cấp cho địa phương cần chọn thửa ruộng có đầy đủ ánh sáng, thông thoáng và có thể luân canh với lúa nước hàng năm để diệt trừ mầm mống sâu bệnh.

2. Chuẩn bị đất trước khi trồng

Đất cho trồng Cúc cần phải được cày sâu bừa kỹ, phơi ải để tăng cường sự hoạt động của vi sinh vật háo khí, tăng cường sự lưu thông khí trong đất, giúp đất giữ nước giữ phân tốt. Tùy theo cấu tượng đất, mà mức độ cày bừa khác nhau. Với đất phù sa chỉ cần cày, bừa qua rồi lên luống. Với đất thịt trung bình và thịt nặng phải phay đất nhiều lần. Tuy nhiên, không làm đất quá nhỏ, phá vỡ cấu tượng của đất. Vì đất nhỏ dễ bị đóng váng khi mưa hoặc khi tưới đẫm, mất đi độ tơi xốp cần có.

Trước khi trồng 10-12 ngày lên luống cao 20-0cm, bón phân. Vì Cúc trồng với mật độ dày nên không bón phân theo hốc, theo hàng mà bón đều trên mặt luống. Phân bón lót gồm:

• Phân chuồng hoai mục 0 tấn /ha.
• Đạm urê 25-0 kg /ha.
• Supe lân 70-80 kg/ha.
• Kali clorua 50-60 kg/ha.
• (1 tấn phân chuồng + 1 kg đạm urê + 2,5- kg supe lân + 1,8-2, 2 kg clorua kali cho 1 sào Bắc Bộ).
• Các loại phân trên trộn đều với đất sau đó dùng nilông che lại để tránh mưa rửa trôi và cỏ mọc, đợi đến khi trồng mới bỏ ra.

3. Kỹ thuật trồng

Sau khi đã chuẩn bị tốt đất, phân bón lót và cây con đủ tiêu chuẩn trồng ta tiến hành đêm trồng cây.

Mật độ, khoảng cách

Tùy thuộc vào đặc điểm của giống, mục đích sử dụng (để một hoa hay để chùm hoa) loại đất, mức độ phân bón, kỹ thuật thâm canh chăm sóc mà quyết định trồng với các mật độ khác nhau:

- Đối với loại hoa to: Khoảng cách trồng là 12x15cm cho các giống cây cao, thân mập, cứng, không cần cọc đỡ và chỉ để 1 bông /1 cây (như các giống vàng Đài Loan, vàng Tàu, CN9, CN98, CN97 - đường kính bông 8-12cm). Với khoảng cách này mật độ đạt 480.000 cây /ha (918.000 cây /1 sào Bắc Bộ).

- Đối với giống hoa trung bình: Trồng với khoảng cách 15x20cm với các giống thân bụi cành cong mềm, chơi hoa cả chùm như các loại Cúc chi trắng, chi vàng, tím nồi, vàng nhị nâu, ánh vàng, ánh bạc, rau muống v.v... (một thân có -5 cánh hoa - đường kính bông từ 4-7cm). Mật độ đạt 00.000 cây /ha (12.000 cây /1 sào Bắc Bộ).

- Với các giống hoa nhỏ: Trồng với khoảng cách 0x40cm với các loại Cúc mâm xôi, đỏ ấn Độ... (đường kính bông từ 2-5cm). Cần phải bấm ngọn nhiều lần để tạo dáng cây hình cầu, chơi cả cây, trồng cây trong chậu. Mật độ trồng đạt 80.000 cây /ha (.000 cây /1 sào Bắc Bộ). Chú ý là trong điều kiện trồng với khoảng cách lớn thì nên trồng so le nhau để tiết kiệm không gian, giúp các cây không phải cạnh tranh ánh sáng với nhau.

Tiêu chuẩn trồng

Các cây được chọn đem trồng ngoài sản xuất phải là những cây xanh tốt, khỏe mạnh, có bộ rễ phát triển. Loại bỏ những cây yếu ớt, bị sâu bệnh. Nếu đi mua cây con về trồng cần phải phân loại cây. Các cây có hình dáng, kích thước, bộ rễ, sức sống như nhau trồng thành 1 luống. Các cây yếu hơn trồng luống khác. Có như vậy mới tiện cho việc chăm sóc và thu hoạch sau này.

4. Cách trồng

Chọn ngày râm mát, hoặc trồng vào buổi chiều mát, tưới nhẹ luống đất đã được chuẩn bị sau đó dùng dầm nhỏ trồng. Khi trồng xong lấy tay ấn chặt gốc. Dùng rơm mềm hoặc mùn rác che phủ gốc và dùng bình ô-doa hoặc vòi phun nhẹ tưới đẫm luống. Mùn rơm vừa có tác dụng giữ ẩm cho cây vừa có tác dụng hạn chế sự đóng váng lớp đất mặt, làm cho nước tưới có thể xuống rễ một cách dễ dàng. Những ngày đầu, tưới nước cần hết sức nhẹ nhàng tránh lay gốc, trôi cây. Không để các lá ở dưới dính vào đất hoặc bùn đất bắn lên các lá non làm bít các khí khổng, ảnh hưởng đến sự quang hợp, hô hấp và sự bốc hơi nước của bộ lá khi cây chưa hồi xanh trở lại. 

Kỹ thuật bón phân, chăm sóc cây hoa cúc

1.Tưới nước:
Cúc cần tưới nước trong suốt quá trình sinh trưởng của cây, nhưng không cần nhiều. Có 2 phương pháptưới nước cho cúc là tưới rãnh và tưới trên mặt:

a.Phương pháp tưới rãnh thường làm dối với các ruộng bằng phẳng. Người ta cho nước và các rãnh của luống cúc, ngâm từ 1-2 giờ; để nước ngấm lên bề mặt luống, sau đó rút nước ra ( chú ý là chỉ cho nước ngập 2/3 rãnh không cho ngập đến bề mặt của luống) .Cách tưới này cây được ẩm từ 7-10 ngày .

b.Phương pháp tưới  trên mặt : Dùng vòi hoa sen tưới nhẹ trên bề mặt luống vừa đủ lượng nước bão hoà trong đất, nếu tưới quá nhiều,nước sẽ chảy ra ngoài rãnh và rửa trôi phân, mùn ,dinh dưỡng nuôi cây.Tưới theo cách này đất trên bề mặt hay bị đóng váng ,cỏ dại mọc nhiều ,mức độ giữ ẩm của đất ngắn hơn và vì vậy phải tưới nhiều lần hơn.

Trong thực tế ,người ta thường kết hợp giữa tưới nước và bón phân cho cây,vừa cung cấp lượng nước cần vừa bổ sung dinh dưỡng giúp cây phát triển.

2.Bón phân:

  Ngoài lượng phân bón lót cho cúc trước khi trồng ,cần phải bổ sung định kỳ phân bón (bón thúc) trong suốt quá trình phát triển của cây. Nguyên tắc chung của việc bón phân là bón đúng lúc, đúng cách và đúng liều lượng .

Căn cứ để xác định thời điểm bón loại phân bón, liều lượng, phương thức bón là phải xét đến nhu cầu dinh dưỡng ,và khả năng hấp thụ của cây ,tác dụng của mỗi loại phân bón, đặcđiểm của đất, thời tiếc khí hậu , loại phân đang có .
* Thời kỳ bón lót nên sử dụng phân bón Hiếu Giang 

Better hữu cơ HG01 (3-2-2)

* Trong thời kỳ cây con đến khi cây bắt đầu ra hoa nên sử dụng phân bón Hiếu Giang Better NPK 16-12-18-11+TE

* Thời kỳ bắt đầu ra hoa đến khi  hoa cúc xuất vườn: nhà vườn thường sử dụng phân bón Hiếu Giang Better NPK 12-12-17-9+TE, đồng thời để cho hoa tươi lâu, bền, màu sắc đặc trưng  thường sử dụng thêm phân bón Hiếu Giang better vi lượng tổng hợp kích thích ra hoa.
3.Làm cỏ, vun xới:

Cúc là cây trồng cạn, rất cần oâxy troâng đất cho quá trình hô hấp, do đó phải thường xuyên tiến hành làm cỏ kết hợp với xới xáo và vun luống. Việc xới xáo xung quanh gốc chỉ cần thiết vào lúc cây cúc còn nhỏ nghĩa là sau khi bấm ngọn lần 1. Khi Cúc đã lớn (sau trồng 40 ngày) nên hạn chế việc xới xáo vì lúc này bộ rễ Cúc phát triển mạnh lan rộng ra khắp mặt đất, nếu xới xáo sâu sẽ làm nhiều rể bị đứt ảnh hưởng tới việc hút chất dinh dưỡng của cây. Lúc này chỉ nên nhổ tỉa các lá già xung quanh gốc, cũng không nên vun đất vào gốc quá cao vì sẽ làm phát sinh nhiều mắt rể khiến gốc xù xì, thân cây không đẹp ảnh hưởng tới chất lượng cành mang hoa.

Ngoài việc làm cỏ xới xáo trong luống, cũng cần làm cỏ rãnh luống và xung quanh ruộng để traùnh lây lan bệnh tật và phát tán của cỏ vào nơi trồng cúc.

4.Bấm ngọn, tỉa cành, bấm nụ:

a.Bấm ngọn:

Tuỳ theo đặc tính của giống, mục đích sử dụng và ý thích của người chơi hoa mà tiến hành bấm ngọn hay không bấm ngọn. Nếu muốn cây cúc có cành mập, hoa to không nên bấm ngọn mà tỉa bỏ hết các mầm nhánh phụ mọc từ nách lá, chỉ để lại một nụ chính trên thâ,cũng có thể để 2 nụ, 1 nụ chính và 1 nụ phụ để phòng nụ chính do một nguyên nhân nào đó bị gãy hoặc bị hỏng thì có nụ phụ thay thế. Cách làm này áp dụng đối với những giống hoa to, thân cứng, thẳng, bộ lá gọn, chất lượng hoa tốt và có thể trồng với mật độ cao trên đơn vị diện tích mà không ảnh hưởng đến cây khác .Người Trung Quốc và Nhật Bản thường thích hoa to nên họ hay làm theo cách này. Ở Việt Nam một số giống có nguồn gốc từ Trung Quốc, Nhật Bản cũng được người trồng hoa để một bông trên một thân như vàng Đài Loan, CN93, CN97, vàng Tàu …

Trường hợp muốn Cúc nhiều hoa trên thân cần phải bấm ngọn cho cây, có hai hình thức bấm:

Bấm ngọn 1 lần: Sau khi trồng Cúc được 15-20 ngày tiến hành bấm ngọn, để lại 3-4 cành hoa. Về hình dáng những cành hoa này cũng như loại cây để một bông nhưng chất lượng hoa kém hơn một chút (đường kính cành nhỏ, thân ngắn hơn và hoa nhỏ hơn) và như vậy là số bông tăng lên 3-4 lần trên đơn vị diện tích . Cách làm này áp dụng đối với những giống Cúc có đường kính hoa trung bình 6-8 cm.Thực tế, nhười trồng cúc có thể tận dụng để “ăn Cúc 2 lần”, tức là sau khi thu hoạch lần 1 các mầm giá mọc lên, để mỗi hốc 3-4 mầm , nuôi dưỡng tiếp để thu hoa lần 2.

Bấm ngọn nhiều lần: Đối với một số giống Cúc có hoa nhỏ, đường kính bông 1-3 cm, dạng cây bụi thân mềm, khả năng phát sinh cành nhánh mạnh,việc bấm ngọn có thể tiến hành từ 2-3 lần tuỳ theo sức cây và khả năng chăm bón . Lần 1 bấm ngọn sau trồng 15-20 ngày, sau 15 ngày bấm tiếp lần 2 và có thể bấm lần 3 lần 4 đến khi cây có đủ nhánh đủ cành để tạo thế, dáng cho cây, sau đó vặt bỏ các mầm nách không cần thiết và các nụ con ra sau để hoa nở đồng đều . Bằng cách này đã tạo ra 1cây cúc có dạng hình cầu hoặc hình mâm xôi từ một thân ban đầu để trồng trong chậu hoặc trồng vào các bồn trang trí trông rất đẹp mắt. Ngoài ra, trong sản xuất cũng có một số loài Cúc trồng để phát triển tự nhiên nhằm giảm bớt chi phí lao động, những loại này phải cắm cọc, buộc dây mềm xung quanh khóm hoa cho cây thẳng không bị nghiêng hay đổ.

b.Tỉa cành bấm nụ:

Đi đôi với việc bấm ngọn tạo nhánh và tán cho cây,cũng phải thường xuyên bấm, tỉa bỏ hết các cành, các nhánh không cần thiết. Đến thời kỳ ra hoa, ngoài nụ chính còn có rất nhiều nụ phụ mọc xung quanh nụ chính, sau nụ chính, dùngtay nhẹ nhàng vặt bỏ các nụ này. Nên vặt bỏ ngay nụ khi còn bé để chúng không tiêu hao chất dinh dưỡng của nụ chính, có như vậy các hoa chính cần để sau này mới to, đều và có màu sắc đẹp.

5.Làm cọc, giàn:

Cúc có thân mềm, mọng nước, mang lượng sinh khối lá và hoa rất lớn trên thân, hơn nữa bộ reã chùm ăn nông vì vậy nếu để ở điều kiện tự nhiên, dễ bị đổ nghiêng ngaõ làm cho thân cong queo, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng hoa (thậm chí nếu gặp mưa to gió lớn có thể làm đổ rạp cả ruộng không cho thu hoạch) do đó cần phải có biện pháp khắc phục bằng cách cắm cọc và bắt giàn cho Cúc. Với những loài Cúc có thân cứng, một hoa hoặc ít hoa trên bông có thể làm giàn lưới hoặc giàn dây thép nhỏ đan thành từng ô, mỗi ô giữ 1 cây hoặc vài cây. Khi cây lớn nâng dần ô lên phía trên đỡ phần ngọn cho cây. Để tiết kiệm nguyên liệu làm giàn, chỉ cần một số cọc tre nhất định cắm hai bên mép luống với khoảng cách 2m cắm một cọc, sau đó duøng dây nilông đan bện thành các mắt lưới. Đối với cây Cúc cao 0,7-0,9 m có thể làm 2 lớp giàn: lớp dưới cách mặt đất 35cm, lớp trên cách mặt đất 55cm để cùng giữ cho cây.

Trường hợp loại Cúc có taùn rộng, nhiều cành, cắm 3-5 cọc xung quanh một cây, dung dây mềm giằng nhẹ xung quanh khóm tránh làm gãy cành,giập hoa.

6.Bọc, bảo vệ hoa:

Hoa cúc khi chuẩn bị nở là đối tượng thu hút các loại côn trùng , nấm  bệnh cũng như chịu sự tác động lớn của môi trường(như gió, mưa) và tác độnh cơ giới của con người (như tưới nước, va quệt)…Những nguyên nhân trên dẫn đến chất lượng hoa xấu,một số bông hoa hỏng không bán được. Để giải quyết vấn đề này người ta đã sản xuất ra các loại giấy bao hoa có đặc tính mềm , dai, không thấm nước, lâu bị phân huỷ, kích thước bao to nhỏ tuỳ vào từng loại hoa cần bao gói. Khi hoa cúc vừa hé nở duøng bao giấy bao lại . Phải đặt bao che sao cho đáy bao không chạm vào mặt hoa và nước mưa, nước tưới phải dễ thoát nước, không đọng lại trên bao che.

Cần chú ý khi bao che hoa phải khô ráo, không có mầm mống sâu bệnh . Nếu bao mhững hoa ướt hoặc bao vào giai đoạn ẩm độ cao dễ dẫn đến thối hoa. Ngoài việc sử dụng bao che trong sản xuất qui mô công nghiệp, cũng có thể bao hoa (bọc hoa) theo phương pháp thủ công. Đối với loại hoa to, có một hoa trên thân, coù thể nở sớm hơn dự định người ta dung một mảnh giấy bao xung quanh vòng hoa của hoa khi hoa vừa nở nhằm giữ trạng thái của hoa như vậy thêm một thời gian, chờ hoa sau cùng nở mới cắt bán đồng loạt vào dịp thị trường cần

Kỹ thuật chăm sóc để hoa cúc nở vào dịp tết