HƯỚNG DẪN GIEO HẠT
Các loại hạt giống khác nhau thì có sự khác biệt trong kỷ thuật gieo khác nhau, tuy nhiên các chủng loại hạt quá đa dạng, chúng ta cũng ko thể áp dụng cầu kỳ các cách gieo hạt cho từng loại được mà chỉ chọn ra cách phổ biến nhất, đơn giản nhất mà làm thôi.
Thực sự thì việc gieo hạt rất đơn giản đối với người có kinh nghiệm, sau đây mình xin tóm tắt các bước gieo hạt như sau:
1. Chuẩn bị vật dụng - chất trồng:
-Chậu nhỏ (hoặc chậu to nếu sau này không muốn thay chậu nữa) hoặc khay ươm nếu gieo số lượng nhiều. Dù bạn dự tính trồng thẳng trong chậu hoặc sẽ chuyển xuống đất trồng thì cũng nên uơm hạt trong chậu trước vì dễ quản lí đô ẩm, sâu bệnh, dinh dưỡng...
-Thuốc trừ nấm.
-Đất sạch giàu dinh dưỡng + vỏ thóc hoặc perlite (đá núi lửa) hoặc cám dừa... Thông thường tỷ lệ phổ biến như sau:
Đất sạch - vỏ thóc (hoặc perlite) = 7 : 3
Ở đây chúng ta không quá chú trọng về pH vì dù có muốn chú trọng cũng không thể điều chỉnh được, vả lại đất sạch cũng đã có độ pH thích hợp cho đại đa số các loại hạt rồi.
2. Tiến hành gieo hạt:
-Chất trồng sau khi trộn đều, chúng ta cho vào chậu hoặc khay uơm.
-Tưới đẫm chất trồng.
-Phun thuốc trừ nấm lên mặt chất trồng (bước này rất quan trọng), tốt nhất phun liên tục 2-3 lần để thuốc thấm xuống sâu hơn.
-Ngâm hạt: đối với các loại hạt có vỏ mỏng (như cà, ớt...) có thể ngâm bằng nước lạnh khoảng 3-5 tiếng. Đối với các loại hạt có vỏ dày (như các loại đậu) thì nên ngâm bằng nước ấm (nguyên tắc pha nước 7 lạnh 3 nóng) ngâm 1 đêm cho vỏ hạt nở ra rồi hãy tiến hành gieo (cho nên bước này phải thực hiện có kế hoạch và làm trước các bước chuẩn bị).
*Chú ý: Đối với các loại hạt khó nảy mầm như các loại huơng thảo, oải huơng thì khuyến khích sử dụng GA3 (chất kích thích nẩy mầm) để tăng tỷ lệ nẩy mầm cao nhất!
-Gieo hạt: nguyên tắc gieo hạt là chôn hạt với độ sâu bằng 2-3 lần đường kính của hạt. Đối với các loại hạt rất nhỏ, thì chúng ta gieo trực tiếp trên mặt đất ẩm, sau đó phun suơng cho hạt bám vào chất trồng là được. Đối với hạt to hơn thì nên chôn sâu khoảng 1-2cm (chú ý ko nén chặt đất sau khi chôn hạt).
-Sau khi gieo hạt xong nên phun suơng lên bề mặt vài lần để đất và hạt tiếp xúc với nhau.
-Đặc biết đối với các hạt xứ lạnh, sau khi gieo hạt nên xử dụng màng thực phẩm, hay tấm kiếng đậy lại chậu hoặc khay uơm để tăng độ ẩm, giúp hạt nảy mầm nhanh hơn. Các loại hạt xứ nóng không cần thực hiện bước này.
3. Chăm sóc sau khi gieo hạt:
-Nhiệt độ: tùy loại mà hạt cần nhiệt độ khác nhau để nẩy mầm, tuy nhiên dao động từ khoảng 20-25oC thích hợp cho đại đa số hạt. Không cần quá chú trọng đến vấn đề này vì chỉ cần che lưới là ổn rồi.
-Độ ẩm của đất trồng: chú ý luôn đảm bảo độ ẩm cho đất, không được để đất bị khô. Bao lâu phun 1 lần thì phụ thuộc vào nhiều yếu tố nơi gieo hạt (nhiệt độ, sức gió...), vấn đề này đòi hỏi bạn phải có kinh nghiệm và quan sát thường xuyên.
-Đặt chậu hoặc khay uơm ở nơi có ánh sáng khuyếch tán (che lưới lan màu đen loại 50%), vì hạt cần ánh sáng để nẩy mầm, nhưng nếu cường độ quá mạnh sẽ đốt cháy hạt và làm khô chất trồng nhanh chóng. Cũng có 1 số ít (rất ít) loại cần gieo hạt trong bóng tối.
-Thay chậu hoặc chuyển vào đất trồng: khi cây con đã lớn đến mức độ nào đó (thân đủ cứng cáp, rễ mạnh...), chúng ta có thể chuyển qua chậu to hơn hoặc chuyển xuống đất trồng trực tiếp. Nếu trước đó đã gieo hạt trong chậu to thì có thể trồng tiếp mà không cần sang chậu. Chú ý bón lót phân hữu cơ vào đất trồng.
-Bón phân: đối với cây con, hệ rễ vẫn chưa đủ mạnh để hấp thụ phân có nồng độ cao, cho nên việc dùng phân bón lá là thích hợp nhất. Thông thường chỉ nên tưới phân bón lá bằng 1/2 hoặc 2/3 nồng độ trên bao bì hướng dẫn.
-Sâu bệnh: giai đoạn cây con phải chú ý quan sát thường xuyên vì rất dễ bị sâu ăn lá tấn công, ta nên phun ngừa thuốc trừ nấm, trừ sâu (dạng vi sinh) 1 tuần 1 lần. Ngoài ra cũng chú ý đất trồng không được để úng tránh cây bị thối.
Cách bảo quản hạt giống
- Bảo quản hạt giống hoa nơi khô ráo thoáng mát, tránh nơi có nhiệt độ cao và ẩm ướt. Nếu bạn sử dụng túi hạt không hết thì bạn cho gập miệng túi lại và gói vào giấy dễ hút ẩm như giấy báo, giấy bản. Sau đó cho vào túi nilong hay tốt nhất là cho vào chai lọ có màu xanh hoặc nâu, nếu không dầy phải cho thêm tro sạch. Cũng có thể gói cho vào thùng sắt tây đậy kín, dưới để các gói vôi bột vùa hút ẩm vừa tiệt trùng. Sở dĩ phải có độ hút ẩm là vì hạt vẫn thở và thải hơi nước. Gói kín hay cho vào chai màu để tránh ánh sáng kích thích hạt thở nhiều, nên để hạt ở nơi khô mát nếu để ở gác bếp phải thật xa nơi có lửa trực tiếp.
Một số lưu ý khi trồng hoa cúc:
1. Thời vụ trồng:
Nhìn chung, ở Việt Nam có một số thời vụ chính để trồng cúc như sau:
- Vụ Xuân Hè: Trồng tháng 3, 4 thu hoa vào tháng 6, 7: Trồng giống Vàng hè, Trắng hè, Tím hè....
- Vụ Hè Thu: Trồng tháng 5, 6 thu hoa vào tháng 9, 10: Trồng giống Vàng hè, Vàng hoè, Tím hè...
- Vụ Thu Đông: Trồng tháng 8, 9 thu hoa vào tháng 11,12: Trồng giống Tím sen, Vàng Đài Loan, Vàng hoè, Vàng nghệ, đỏ nhung, phalê, trắng huệ...
- Vụ Đông Xuân: Trồng tháng 10, 11 thu hoa vào tháng 1, 2: Trồng giống Vàng Đài Loan, Tím sen, Chi trắng, Muống hồng, Tia sao, Thọ đỏ...
2. Kỹ thuật trồng, chăm sóc:
- Luống trồng: rộng 1,1-1,2m, mặt luống rộng 80- 90 cm, cao 20 - 30 cm (tùy thời vụ). Có thể bón lót kết hợp với lên luống.
- Mật độ và khoảng cách:
+ Với giống 1 bông: 14 x 15cm hoặc 15 x 15cm, mật độ 40 - 45 cây/m2 (tương đương 14.000 – 15.000 cây/sào Bắc Bộ)
+ Với giống nhiều bông: 16 x 18 cm hoặc 18 x 18 cm, mật độ từ 30 - 35 cây/m2 (tương đương 8.000-9.000 cây/sào Bắc Bộ);
- Tưới nước:
+ Tưới mặt: dùng vòi hoặc bình ô doa để tưới, chỉ tưới đủ ẩm, không nên tưới đẫm nước (dùng cho cây mới trồng);
+ Tưới rãnh: Cho nước ngập 2/3 rãnh, để 1-2 giờ sau đó rút nước đi (tưới khi trời khô hanh, cây trồng được 10-15 ngày);
- Bón phân:
+ Lượng phân bón cho 1 sào Bắc bộ:
-> Phân chuồng hoai mục: 1-2 tấn;
-> Phân lân: 50Kg supelân;
-> Phân kali: 20kg Kali sufat;
-> Phân đạm: 20kg urê;
+ Cách bón:
-> Bón lót toàn bộ phân chuồng và 30Kg phân lân;
-> Bón thúc: Lượng phân còn lại chia làm 4 đợt để bón, cứ 7-10 ngày bón một lần;
- Tỉa cành: Đối với cúc 1 bông phải tỉa bỏ các cành nhánh phụ và nụ con, chỉ để 1 nụ to trên thân chính. Tỉa bỏ ngay khi nụ còn bé để không tiêu hao dinh dưỡng của nụ chính. Đối với cúc chùm, nên tỉa bớt các cành tăm, cành mọc gần sát gốc cây và ngắt bỏ nụ chính để các nụ bên phát triển đồng đều.
- Xử lý quang gián đoạn để ngăn cản hiện tượng nở hoa sớm:
Khi trồng cúc vào vụ đông xuân: Dùng bóng điện 75W để chiếu sáng thêm 2-3 giờ/ngày. Chiếu sáng liên tục từ khi trồng đến trước trổ bông khoảng 30 ngày;
- Làm giàn giữ cây:
Khi cây cúc đạt chiều cao từ 20 – 30 cm tiến hành cắm cọc, làm giàn giữ cho cây cúc mọc thẳng không bị đổ. Khi cây lớn dần thì lưới được nâng dần lên theo độ cao của cây;
3. Phòng trừ sâu bệnh:
- Các loại sâu hại chính là: : rệp, sâu xanh, sâu khoang, sâu vẽ bùa... Khi bị sâu hại, dùng tay để bắt hoặc sử dụng thuốc Karate 2,5 EC, Supracide 40ND, Pegasus 500 SC, Supathion 40 EC... để phòng trừ;
- Các loại bệnh thường gặp là: đốm lá, phấn trắng, đốm nâu, gỉ sắt. Có thể phòng trừ bằng thuốc Topsin M-70 WP, Score 250ND, Anvil 5 SC, Roval WP...
4. Thu hoạch và bảo quản hoa:
- Trước khi thu hoạch 7 - 10 ngày, hoà loãng kali vào nước tưới cho cây, trước khi cắt hoa 1 - 2 ngày cần tưới đẫm nước.
- Lựa chọn những bông hoa nở khoảng 2/3 số cánh, hoặc nở gần hoàn toàn cánh vòng ngoài, dùng kéo cắt cành cắt cách mặt đất khoảng 10 cm, cắt vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, vào các ngày khô ráo.
- Hoa sau khi thu hoạch cần đưa vào nhà mát để xử lý sơ bộ, sau đó ngâm vào dung dịch STS ( Silver thiosulphate) 0,1%, ngập sâu 8 - 10 cm chiều dài cành trong thời gian 10 phút
A. Thời vụ trồng: Các giống cúc phụ thuộc rất lớn vào chế độ quang kỳ và nhiệt độ môi trường.
Giống cúc vàng hè: Trồng quanh năm.
Giống cúc pha lê và cúc đại đóa: trồng vụ đông (vào dịp Tết âm lịch).
B. Chuẩn bị đất: Tùy từng loại đất sẽ có phương pháp cải tạo cho phù hợp cho sựphát triển tốt cây cúc. Khu vực trồng cây cúc cần được thoát nước tốt, pH đất từ 6,0-6,5.
Đất cát: mụn dừa: phân vi sinh (tỷ lệ 4:4:2), hoặc đất thịt nhẹ, tơi xốp, thoát nước tốt; đất nên được phơi từ 7-10 ngày sau mỗi vụ trồng.
Đất được xới 40-50m, tơi nhỏ, khử tuyến trùng bằng các thuốc tổng hợp như: Fastac, Sherpa, Sumi-alpha.
Lên luống cao khoảng 20-30cm, bề rộng luống 1,2 m, bề mặt luống bằng phẳng, tưới ẩm vừa phải trước khi trồng cây.
C. Kỹ thuật trồng và chăm sóc:
1. Chọn cây giống: Chọn những cây giống cao 4-5cm, rễ ra đều từ 1-2cm, cây to khỏe, lá xanh tốt, không sâu bệnh.
2. Khoảng cách trồng: Phải căn cứ vào giống, đất tốt hay xấu. Đối với cúc pha lê, đại đóa thì khoảng cách thích hợp là 15x15 cm, mật độ 50-60 cây/m2. Đối với cúc vàng hè để nhiều hoa, khoảng cách thích hợp là 18x18cm, mật độ 40-45 cây/m2.
3. Kỹ thuật trồng: Dùng cây nhỏ (hoặc dùng ngón tay) soi lỗ để trồng, cần dùng tay ấn chặt gốc cây. Sau khi trồng xong cần tưới ướt đẫm luống ngay (tưới bằng vòi phun hoặc thùng tưới).
4. Kỹ thuật tưới: Cây cúc cần tưới nước trong suốt quá trình sinh trưởng của cây, nhưng không cần tưới nhiều, trời nắng tưới 2 lần/ngày. Khi tưới nước cần lưu ý: cây mới trồng cần được tưới nhẹ nhàng, tránh để cát, đất dính trên lá, nhất là các lá gần gốc.
5. Bón phân: Thời gian tưới phân là lúc sáng sớm hoặc chiều mát, sau khi tưới phân khoảng 5-10 phút cần tưới nước xả nhằm chống cháy lá.
Trong thời gian thắp điện:
- 3 ngày sau khi trồng (SKT), bón Antonik nhằm kích thích rễ phát triển (liều lượng theo nhà sản xuất).
- 6,7 ngày SKT, tưới Antonik lần 2. Phun thuốc phòng trừ sâu ăn lá và các thuốc kích thích sự phát triển của cây.
- 10 ngày SKT, tưới phân bón lá Rong biển (liều lượng theo nhà sản xuất).
- 15 ngày SKT, tưới Ure (3kg/500m2).
- 30 ngày SKT, tưới phân Rong biển kết hợp với Ure.
- 40 ngày SKT, tưới Canxi nitrat với liều lượng 5kg/500m2.
- 45 ngày SKT, tưới NPK (20-20-15) (5kg/500m2).
- 65-70 ngày SKT, tưới phân Rong biển và NPK (20-20-15) (5kg/500m2).
Khi ngắt điện:
- 5 ngày sau, tưới NPK (5-30-30), 15g/10 lít nước.
- 10 ngày sau, tưới NPK tím (15-15-20), 2kg/500m2.
- 20 ngày sau, tưới NPK (5-30-30), 15g/10 lít nước.
- 30 ngày sau, tưới KNO3 (2kg/500m2).
- 35 ngày sau, tưới NPK (5-30-30), 15g/10 lít nước.
- 40 ngày sau, tưới NPK (5-30-30), 15g/10 lít nước.
- 45 ngày sau, tưới NPK tím (15-15-20), 2kg/500m2.
- 47 ngày sau, tưới NPK (5-30-30), 15g/10 lít nước.
- 50 ngày sau, tưới NPK tím (15-15-20), 2kg/500m2.
6. Thắp đèn (thắp điện): Đối với cúc pha lê, cúc đại đóa cần thắp đèn ngay ngày trồng đầu tiên, giống cúc vàng hè không cần thắp đèn.
- Cách thắp điện: Khoảng cách 4m2/bóng đèn 75watt, chiều cao của bóng là 1,0-1,2m so với đỉnh cây, khi cây cao hơn thì nâng giàn bóng điện lên.
- Thời gian chiếu sáng: Chiếu sáng thêm 4 giờ vào buổi tối, thường từ 6 giờ tối đến 10 giờ tối. Bóng đèn được mắc ở giữa luống để ánh sáng tỏa đều ra cả luống cúc.
- Ngắt điện: Thời gian ngắt điện tùy từng loại hoa cúc, cúc đại đóa là 2 tháng 22 ngày, cúc pha lê là 2 tháng 29 ngày.
7. Cắm cây định hình tạo dáng chậu hoa:
- Đối với cúc trồng trong chậu (chậu xi măng và chậu tre), khi cây cúc cao khoảng 35-40 cm, tiến hành cắm cây định hình chậu cúc. Các hình thường tạo dáng là hình tháp, cầu vòng,… Trong quá trình sinh trưởng cần liên tục chỉnh sửa, xoay tán để tạo hình cho cây cúc được cân đối.
- Cây dùng để cắm: Có thể dùng tre chẻ nhỏ, trúc, sậy,… nhưng yêu cầu là cây cứng, chắc chắn, và mỗi cây cúc được giữ bởi một cây cắm.
- Đối với cúc trồng ngoài luống để thu hoạch hoa cắt cành thì đa số có thân cao nên dễ bị ngã, để đảm bảo cho cây thẳng đứng, các cành phân bố đều thì trong quá trình trồng cần phải cắm cọc, căng dây giữ cây. Khi cây cao khoảng 20 cm, thì căng dây.
- Cách tiến hành: Đầu tiên, cắm cọc xung quanh luống, dùng dây ny-lon buộc vào cọc tạo hình lưới. Mắt lưới vuông, kích thước 10 x 10 cm, mỗi mắt lưới là một cây. Khi cây cao dần thì nâng dây lên dần hoặc tạo thêm một tầng ở phía bên trên.
8. Tỉa cành và tỉa nụ:
- Tỉa cành: Cần tỉa tất cả các chồi nách của cây (cây trồng chậu và cây trồng luống), công việc này tiến hành thường xuyên hàng ngày, tỉa ngay khi chồi mới nhú (khoảng 1 cm), nên tỉa chồi nách vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Khi nụ vừa xuất hiện thì các nụ mọc xít nhau, sau đó thì cuống nụ dài ra, nụ sẽ tách xa nhau. Tỉa nụ hoa cần làm đồng loạt, kịp thời, nếu tỉa quá sớm dễ làm gãy nụ chính, nếu tỉa quá muộn sẽ bị tiêu hao dinh dưỡng nhiều nên cuống của hoa chính nhỏ, ảnh hưởng đến phẩm chất và độ thẩm mỹ của hoa sau này. Nếu trồng cúc lấy một hoa (trồng ngoài luống) thì chỉ giữ lại hoa chính trên cây, tỉa bỏ tất cả các hoa phía dưới. Nếu trồng cúc trong chậu: có thể để từ 1-3 hoa. Thời gian tỉa nụ tốt nhất khi cuống nụ dài khoảng 1 cm, nên tỉa vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
9. Xử lý cận thu hoạch: Trước khi thu hoạch 10-15 ngày, tưới phân Kali clorua (2kg/500m2). Trước khi cắt hoa cần tưới nước đẫm gốc.
10. Thu hái hoa: Chọn những cành có hoa nở khoảng 2/3 số cánh hoặc nở gần hoàn toàn cánh vòng ngoài, cắt thân cúc (dùng kéo cắt cành) cách mặt đất khoảng 10 cm, cắt vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát.
11. Xử lý hoa sau thu hoạch: Hoa sau thu hoạch cần cho vào nhà hoặc nơi mát để xử lý sơ bộ.
- Phân loại cành, tỉa bỏ lá già, cắt cành lại cho đều sau đó ngâm vào dung dịch Silver thiosulphate 0,1%, ngập sâu cành từ 8-10 cm, thời gian ngâm 10 phút.
D. Phòng trừ sâu bệnh:
- Sâu đất: Loại sâu này thường cắn ngang gốc cây, đặc biệt là cây mới trồng. Chúng thường hoạt động vào ban đêm. Phòng trừ bằng các loại thuốc tổng hợp như: Fastac, Sherpa, Sumi-alpha.
Phòng trừ sâu đất phải phun ngay sau khi trồng và chỉ phun 1- 2 lần trong tuần đầu tiên.
- Sâu cắn lá, ngọn: Loại sâu này thường cắn trên lá, ngọn, thân cây và hoa. Phun định kỳ để phòng trừ bằng các thuốc tổng hợp như: Fastac, Sherpa, Sumi-alpha.
- Rầy rệp, bọ trĩ: Chúng chích hút nhựa cây làm ngọn cây không phát triển bình thường được, làm hoa biến dạng, đổi màu. Dùng các loại thuốc chứa hoạt chất Imidacloprid (Admire, Confidor, Jono,...).
- Nhện đỏ: Nhện chích hút làm cây kém phát triển. Sử dụng các loại thuốc chứa hoạt chất Abamectin (Vectimec, Abatin,...), hoặc thuốc có gốc lưu huỳnh (Kumulus).
- Ruồi đen: Chích hút và đẻ trứng trên lá. Ấu trùng nở từ trứng đục lá tạo nên các đường rãnh ở mặt dưới của lá. Dùng các loại thuốc hoạt chất Abamectin (Vectimec, Abatin,...), Clothianidin (Datotsu,...).
CHĂM SÓC CÚC RA HOA TẾT
Để có cúc Pha Lê bán vào dịp Tết Nguyên đán, bà con tiến hành trồng vào thời điểm tháng 10, 11 dương lịch.
Kỹ sư Ngô Văn Kỳ cũng lưu ý thêm, lại được trồng trong thời điểm vụ Đông Xuân nên khi trồng bà con cần lưu ý đến cách chăm sóc. Đặc biệt là quy trình điều chỉnh ánh sáng phải tốt để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
(
-168x168.jpeg)
-168x168.jpg)
-168x168.jpg)
-800x500.jpg "HẠT GIỐNG CÚC PHA LÊ NÚT ÁO")
